معرفی شهرستان کهگیلویه

کهگیلویه یکی از شهرستان‌های استان‌کهگیلویه و بویر احمد است که از شمال به شهرستان‌های ایذه و بروجن، از خاور به شهرستان بویر احمد، از جنوب به شهرستان گچساران و از باختر به شهرستان‌های بهبهان و رامهرمز محدود می‌شود. شغل ساکنین این منطقه را کشاورزی ودام‌داری تشکیل می‌دهد و اگرچه کشاورزی در این شهرستان به لحاظ اهمیت پس از دام‌داری قرار دارد اما یکی از منابع مهم اقتصادی منطقه است. قلعه چص گچ، تل گرد، تل چگاه، تل گبر،آتشکده‌های گل سرخدان، آتشکده خیرآباد،قبرشاپور، بقعه خضر، امام زاده سید محمد، بقعه امام زاده چله خان، آرامگاه امیرلاسپا،قلعه دختر، قلعه مانگشت، امام زاده پنجه خل و پل قلعه دختر (دهدشت) برخی از مکان‌های تاریخی این شهرستان را تشکیل می‌دهند.
کهگیلویه به معنی «منطقه کوهستانی گیل» زمانی شهر بزرگی بوده است. حدود 2000 خانه، مسجد، حمام، بازار و کاروان‌سرا در آن وجود داشته، که اکنون آثار ویرانه بسیاری از آن‌ها بر جای مانده است. دهدشت مرکز شهرستان کهگیلویه واقع در قسمت دشت کهگیلویه (زیر کوه) از دو قسمت جداگانه تشکیل شده است. قسمت قدیمی شهر که مخروبه شده و به دهدشت کهنه معروف است «بلاد شاپور» نام داشته و توسط شاپور اول ساسانی فرزند اردشیر اول ایجاد شده است. قسمت جدید آن، فضایی نیمه شهری و نیمه روستایی است که با توجه به وضع زندگی و شکل ظاهری فعالیت‌های مردم و نمای ساختمان ها، وجه روستایی آن جلوه بیش‌تری دارد. کهگلویه در زمان‌های قدیم جزو لرستان بزرگ بوده است. استرابون، جغرافیدان مشهور یونان باستان، کهگلویه را بخشی از خاک اوکسی‌ها (نام هخامنشی خوزستان) می‌داند. در دوره ساسانیان قسمت دشتی این سرزمین را « قباد خوره» ومناطق کوهستانی آن را «رم زمیگان» می‌نامیدند. قباد ساسانی، «ارگان» (ارجان) را در قسمت دشتی آن بنا نهاد. در دوران بعد از اسلام «قباد خوره» به نام شهر حاکم نشین آن ولایت «ارگان» (ارجان) و مناطق کوهستانی آن «رم زمیگان» به کهگیلویه شهرت یافت. در قرن‌های بعدی که شهر ارگان ویران گردید و افشارها و لرها سراسر آن را تصرف کردند، تمامی این خطه، کهگیلویه و قسمت کوهستانی آن، «پشتکوه» و قسمت دشتی آن، «زیر کوه» نامیده شدند. این شهر در اواخر دوره صفویه به خاطر عدم امنیت در راه‌های بازرگانی آن، صدماتی دیده و در زمان هرج و مرج دوره زندیه توسط چادر نشینان چهار بنیچه که در اصل بخشی از ایل بزرگ جاکی بود و سراسر منطقه خاوری استان کهکیلویه را در تصرف داشت، غارت و ویران گشت.
کشاورزی و دام داری
اگرچه کشاورزی در این شهرستان به لحاظ اهمیت پس از دام‌داری قرار دارد اما یکی از منابع مهم اقتصادی منطقه است. آب کشاورزی بیش‌تر از رودخانه ها، چشمه و چاه ژرف تهیه و به صورت کرت بندی انجام می‌شود. کشاورزی در این منطقه شامل کشت گندم، جو، بنشن، تره بار، برنج و فرآورده‌های باغی مانند سیب، انگور، بادام و مرکبات می‌باشد. به دلیل بافت عشایری که در سطح کلی شهرستان به چشم می‌خورد دامداری از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و شغل اصلی و رایج اهالی می‌باشد و فرآورده‌های دامی تنها صادرات این شهرستان را تشکیل می‌دهند.
آب و هوای این شهرستان به طور کلی گرم و خشک است. مسیرهای دسترسی به این منطقه عبارتند از:
- راه فرعی به مرکز استان، به درازای 140 کیلومتر به سوی شمال خاوری و راه چرام، بابا میدان و دشت روم به درازای 175 کیلومتر که به یاسوج می‌پیوندد
- راه درجه یک اصلی به درازای 20 کیلومتر به سوی خاور تا مرکز شهر چرام ادامه دارد
- راهی به درازای 32 کیلومتر به سوی شمال باختری که تا مرکز بخش لنده، کشیده شده است
- راه دهدشت – بهبهان به درازای 62 کیلومتر به سوی جنوب باختری