سد آبریز؛ نوید زندگی در دشت‌های تشنه کهگیلویه

خبر فوری

5 از 5

پایان محرومیت آبی در سرزمین بلادشاپور؛

سد آبریز؛ نوید زندگی در دشت‌های تشنه کهگیلویه

• یکشنبه, 25 آبان 1404 ,00:09

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» در روزهای اخیر و با موافقت رئیس‌جمهور و دستور ویژه پزشکیان برای دو سد سریالی ماندگان و خرسان در همسایگی دنا، باعث نگرانی مردمانی زیادی از فلات ایران شده است.

اما از سویی دیگر خبرها حاکی از آن است تنها سد استراتژیِک در استان کهگیلویه و بویراحمد بعد از کوثر و تنگ سرخ و چم شیر، سد آبریز یا همان مارون 2 خواهد بود که دشت‌های تشنه کهگیلویه را سیراب خواهد کرد و رونق کشاورزی را برای این منطقه به ارمغان خواهد آورد.

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» حال شنیده می‌شود که ردیف بودجه این سد از دستور کار خارج‌شده و برخی از سیاسیون با توجه به نامه بزرگواری نماینده سابق مردم شهرستان‌های کهگیلویه به استاندار، با بازیگوشی این بودجه را حذف کرده‌اند.

وضعیت موجود؛ یک تناقض بزرگ

باید بدانیم که استان کهگیلویه و بویراحمد دارای شبکه‌ای از رودخانه‌های دائمی و پرآب است که پتانسیل بالقوه‌ای برای توسعه کشاورزی و صنعت ایجاد می‌کند.

علیرغم این منابع، شهرستان کهگیلویه به‌عنوان یکی از کانون‌های اصلی کشاورزی استان، به‌طور هشداردهنده‌ای به کشاورزی دیم وابسته است.

آمارهای تکان‌دهنده از اراضی کشاورزی کهگیلویه نشان می‌دهد که کل اراضی زراعی: حدود ۵۰,۰۰۰ هکتار بوده که سهم اراضی دیم: ۴۴,۰۰۰ هکتار (معادل ۸۸ درصد) و سهم اراضی آبی: تنها ۶,۰۰۰ هکتار (معادل ۱۲درصد) است که این آمار نشان می‌دهد ۹۰ درصد از اراضی این شهرستان دیمی هستند، که به معنای ریسک بسیار بالا، وابستگی به نوسانات بارندگی و درنتیجه، درآمد ناپایدار برای کشاورزان است.

بیراه نیست که بگوییم که پیامدهای وابستگی به کشاورزی دیم, باعث کاهش قابل‌توجه تولید در سال‌های کم‌بارش؛ فقر و ناپایداری اقتصادی خانوارهای روستایی؛مهاجرت اجباری از روستاها به شهرها به دلیل عدم صرفه اقتصادی وعدم بهره‌وری از پتانسیل واقعی منطقه خواهد شد.

راه‌حل حیاتی؛ سد آبریز (او ریز)

در پاسخ به این بحران، احداث سد آبریز به‌عنوان یک مطالبه جدی و دغدغه اصلی مردم و مسئولان محلی مطرح‌شده است؛ اهداف اصلی این پروژه عبارت‌اند از؛انتقال آب به دشت دهدشت غربی؛ تبدیل اراضی دیم کم بازده به اراضی آبی پربازده؛ کاهش تنش آبی و مرهم نهادن بر دشت‌های تشنه منطقه؛ ایجاد تحول اساسی در اقتصاد کشاورزی و ایجاد اشتغال پایدار است و هیچ‌گونه تداخلی با مشکلات زیست‌محیطی نداشته و تنها سدی است که می‌تواند منطقه جنوب غرب حتی تا دشت‌های خوزستان را سیراب کند.

چالش گذشته؛ سدهای بی‌برکت

گزارش‌ها حاکی از آن است که از میان چندین سد احداث‌شده در استان، تنها سدهای کوثر و چم شیر تاکنون منافع ملموسی برای استان داشته‌اند و سایر سدها نتوانسته‌اند نقش مؤثری در توسعه منطقه ایفا کنند. این سابقه، لزوم نظارت دقیق و تخصیص بهینه آب سدهای جدید را دوچندان می‌کند.

افق آینده؛ سد مارون ۲

در ادامه برنامه‌های توسعه آبی، احداث سد مارون ۲ بر روی رودخانه مارون در دستور کار قرار دارد. این سد می‌تواند:منجر به تحول منطقه‌ای شود و حتی تنش آبی چهار شهرستان محروم و گرمسیری کهگیلویه، چرام، بهمئی و لنده را رفع کند.

استان کهگیلویه وبویراحمد، سرچشمه گاه رودهای پرآب جنوب غرب کشور، خود درگیر یک بحران مدیریت آب و بی‌عدالتی منطقه‌ای شده است. 

این استان که منبع اصلی تغذیه رودخانه‌های بزرگی مانند مارون است (با آورد سالانه حدود ۲ میلیارد مترمکعب)، از مزایای این منابع آبی عظیم محروم مانده است.

سد آبریز؛ وعده‌ای تحقق‌نیافته

این سد استراتژیک که در دولت شهید رئیسی کلید خورد، می‌توانست تحول‌آفرین باشد؛ اما متأسفانه این پروژه حیاتی به دلیل مخالفت نمایندگان استان هم‌جوار (خوزستان)، از مسیر اجرا خارج‌شده و صرفاً به مرحله «رایزنی» و مطالعات محدود مانده است.

این در حالی است که کشاورزان کهگیلویه‌ای با اتکا به ۸۸ درصد اراضی دیم، در انتظار معجزه این سد برای نجات از خشک‌سالی هستند.

در منطقه استراتژیک آبریز کارون نزدیک رشته‌کوه دنا، سه سد ماندگان، خرسان و شهید با فعالیت شبانه‌روزی در حال احداث هستند.نکته حائز اهمیت؛ این پروژه‌ها بدون پیوسته‌ای زیست‌محیطی موردقبول و باوجود مخالفت‌های جدی مسئولان کهگیلویه وبویراحمد پیش می‌روند.این موضوع نشان‌دهنده عدم توازن در اجرای پروژه‌های آبی بین استان‌ها است.

سد آبریز؛ نوید زندگی در دشت‌های تشنه کهگیلویه

استان خوزستان هم از آب‌های جاری استان کهگیلویه وبویراحمد بهره‌مند است و هم با احداث سدهای متعدد، حقا به استان مبدأ را تحت تأثیر قرار می‌دهد.از سوی دیگر، با مخالفت با احداث سدهای حیاتی در کهگیلویه، مانع توسعه و رفع محرومیت این استان می‌شود.سد مارون نماد این محرومیت است؛ سدی که از آب استان کهگیلویه پر می‌شود، اما برکات آن به دیگران می‌رسد.

در شرایطی که این دیار با عنوان «سرزمین سدهای بی‌ثمر» شناخته می‌شود، احداث سد استراتژیک آبریز به‌عنوان تنها راهکار عملی برای رفع محرومیت و ایجاد تحول در بخش کشاورزی چهار شهرستان محروم استان شناسایی‌شده است. 

حال باید بدانیم که سد آبریز نه یک انتخاب، که ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای نجات کهگیلویه از چرخه محرومیت است. تحقق این پروژه، آزمونی برای عزم جدی مسئولان در تحقق عدالت منطقه‌ای و استفاده عادلانه از منابع آبی استان خواهد بود.

رود مارون، ناجی کهگیلویه؛ در انتظار سد آبریز

امروز دشت‌های خشک کهگیلویه در آستانه یک تحول آبی تاریخی قرار دارد؛ گذر از کشاورزی سنتی و پرریسک دیم به کشاورزی پایدار و مکانیزه در گرو مدیریت صحیح منابع آبی و احداث سدهای راهبردی مانند سد آبریز و مارون ۲ است.

 تحقق این پروژه‌ها نه تنها یک دستاورد عمرانی، بلکه ضامن امنیت غذایی، ثبات اقتصادی و جلوگیری از مهاجرت در قلب زاگرس خواهد بود. به نظر می‌رسد اجرایی کردن هرچه سریع‌تر سد آبریز، پاسخی ضروری به فریاد دشت‌های تشنه بلاد شاپور است

انتهای خبر/