فرسودگی شبکه‌های آبرسانی، عامل هدررفت منابع کهگیلویه است

وضعیت منابع آب زیرزمینی در کهگیلویه مطلوب نیست و کاهش ۵۰ درصدی بارش‌ها، خشک شدن چشمه‌ها و افت سطح آب چاه‌ها، زنگ خطر را برای این شهرستان به صدا درآورده است اما فرسودگی شبکه‌های توزیع آب، هدررفت منابع را تشدید کرده و بحران را عمیق‌تر ساخته است.

در این شرایط، مدیریت منابع آب و اصلاح زیرساخت‌ها در اولویت قرار گرفته است؛ شناسایی و جمع‌آوری چاه‌ها و انشعابات غیرمجاز، بازسازی شبکه‌های فرسوده، ترویج الگوی صحیح مصرف و جلب مشارکت مردمی، از جمله راهکارهای کلیدی برای مقابله با این بحران برشمرده شده‌اند.

به همین منظور، گفت‌وگویی تفصیلی با سید هادی خاضعی، مدیر امور آب شهرستان‌های کهگیلویه و لنده، انجام شد تا ابعاد دقیق‌تر این مسئله و برنامه‌های آتی مورد بررسی قرار گیرند.

وضعیت منابع آبی در کهگیلویه در حال حاضر چگونه است و چه پیش‌بینی‌هایی برای آینده دارید؟

وضعیت منابع آب زیرزمینی خوب نیست. کاهش ۵۰ درصدی بارندگی، خشک‌شدن چشمه‌ها و افت سطح چاه‌ها زنگ خطر جدی است. اما مهم‌تر اینکه شبکه‌های توزیع فرسوده شده‌اند و همین موضوع باعث هدررفت آب و تعمیق بحران شده است. نیازمند بازنگری جدی در شیوه مدیریت و نوسازی شبکه‌های آب شهرستان هستیم.

چه برنامه‌هایی برای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی، به‌ویژه در کشت‌های تابستانه و پاییزه، دارید؟

خاضعی: در این راستا، برنامه‌های جامعی را در دست اجرا داریم که شامل بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری، مدیریت بهینه منابع بارندگی، انتخاب و ترویج گیاهان مقاوم به خشکی، آبیاری در ساعات بهینه به منظور کاهش تبخیر، آموزش و آگاه‌سازی کشاورزان در خصوص روش‌های صحیح مصرف آب، استفاده از کنتورهای هوشمند جهت پایش و کنترل مصرف، اجرای الگوی کشت متناسب با اقلیم و منابع آبی منطقه، و توسعه کشت‌های گلخانه‌ای به عنوان راهکاری برای افزایش بهره‌وری آب می‌باشد

چه راهکارهایی برای ترویج صرفه‌جویی آب در بین کشاورزان منطقه در نظر گرفته‌اید؟

خاضعی: برای حل این مشکل، راهکارهای متعددی وجود دارد، از جمله: آموزش و ترویج روش‌های نوین آبیاری مانند آبیاری قطره‌ای و بارانی، ترویج کشت‌های کم‌آب‌بر، مدیریت بهینه منابع آب و حمایت از کشاورزانی که از این روش‌ها استفاده می‌کنند.

چه اقداماتی برای شناسایی و برخورد با چاه های غیرمجاز آب در کهگیلویه انجام داده‌اید؟

خاضعی: اقداماتی از قبیل شناسایی و ثبت چاه‌های غیرمجاز، اعمال جریمه و مجازات برای متخلفین و مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز انجام شده است.

چه همکاری‌هایی با سایر سازمان‌ها و نهادها برای حل مشکلات مربوط به آب در منطقه دارید؟

خاضعی: به منظور حل مشکلات مربوط به آب در منطقه، همکاری‌های گسترده‌ای با سایر سازمان‌ها و نهادها صورت می‌گیرد؛ از جمله این اقدامات، تشکیل مستمر جلسات شورای حفاظت از منابع آب شهرستان است که فرماندار به عنوان رئیس جلسه و اداره منابع آب به عنوان دبیر، با عضویت اداراتی نظیر جهاد کشاورزی، شرکت آبفا، شرکت برق، دادستانی، نیروی انتظامی، محیط زیست، منابع طبیعی و… در آن حضور دارند.

در این جلسات، با همفکری و تبادل نظر، تصمیماتی در راستای حفاظت و صیانت از منابع آبی و برخورد با متخلفین اتخاذ می‌شود؛ همچنین، جلساتی با بهره‌برداران به منظور جلوگیری از تخلفات منابع آبی و اجرای الگوی کشت نیز به طور منظم برگزار می‌شود.

چه اقداماتی برای مقابله با خشکسالی و کم آبی در منطقه انجام می‌دهید؟

خاضعی: برای مقابله با خشکسالی و کم‌آبی در منطقه، اقدامات متعددی در دست انجام است که شامل مدیریت منابع آب، ترویج روش‌های صرفه‌جویی، استفاده از فناوری‌های نوین و آموزش عمومی، و بهبود الگوی کشت می‌شود.

آیا برنامه‌ای برای انتقال آب از مناطق دیگر به کهگیلویه دارید؟

خاضعی: خاضعی: بله، در حال حاضر دو پروژه مهم تأمین آب شرب از سد کوثر به چهار شهر که هم‌اکنون فعال است و پروژه تأمین آب اراضی دهدشت غربی از رودخانه مارون با هدف آبیاری حدود 5500 هکتار از اراضی حومه غربی در این زمینه در دست اقدام است.

چه محدودیت‌هایی برای کشت محصولات پرآب در فصول گرم سال اعمال کرده‌اید؟

خاضعی: کشت برنج در زمین‌هایی که از چاه‌های کشاورزی و رودخانه‌های با دبی آب بسیار کم و دارای تنش اجتماعی آبیاری می‌شوند، ممنوع است، کشاورزان ملزم به رعایت الگوی کشت و کاشت محصولات کم‌آب هستند.

چه محصولاتی را برای کشت در این فصول توصیه می‌کنید؟

خاضعی: از جمله محصولاتی که کشت آن‌ها در این فصول توصیه می‌شود، می‌توان به کنجد، ماش، لوبیا، هویج، خیار، بادمجان و سبزیجاتی مانند اسفناج و انواع سبزی خوردنی اشاره کرد.

آیا برنامه‌ای برای حمایت از کشاورزانی که به کشت محصولات کم‌آب روی می‌آورند، دارید؟

خاضعی: بله، برنامه‌های حمایتی شامل حمایت مالی، ارائه تسهیلات، آموزش و ترویج کشت‌های جایگزین کم‌آب در نظر گرفته شده است.

چه آموزش‌هایی برای کشاورزان در زمینه استفاده از روش‌های نوین آبیاری ارائه می‌دهید؟

خاضعی: آموزش‌ها شامل آشنایی با روش‌های آبیاری نوین، مزایا و معایب هر روش، انتخاب روش مناسب برای شرایط خاص، نحوه نصب و نگهداری سیستم‌های آبیاری و همچنین روش‌های بهینه‌سازی مصرف آب و انرژی است.

چه تسهیلاتی برای خرید تجهیزات آبیاری کم‌مصرف در اختیار کشاورزان قرار می‌دهید؟

خاضعی: تسهیلات مختلفی ارائه می‌شود که شامل وام‌های بلاعوض، وام‌های کم‌بهره و سایر حمایت‌های مالی است، این تسهیلات به کشاورزان کمک می‌کنند تا تجهیزات آبیاری نوین را تهیه و نصب کنند.

چه تعداد چاه غیرمجاز در سال گذشته شناسایی و قطع شده است؟

خاضعی: خاضعی: با توجه به فرهنگ‌سازی و بازدیدهای مستمر از دشت‌های شهرستان، چاه جدیدی حفر نشد، اما حدود ۱۰ حلقه از چاه‌های غیرمجاز، پُر و مسلوب‌المنفعه شد.

چه مجازاتی برای متخلفین در نظر گرفته شده است؟

خاضعی: مجازات متخلفین، شلاق تعزیزی درجه ۶ یا حبس درجه ۸ است؛ اگر بخواهیم از مجازات جایگزین حبس استفاده کنیم، برای تعیین مبلغ جزای نقدی، باید ماده ۸۶ قانون مجازات اسلامی را ملاک قرار دهیم یا اینکه مبلغ جزای نقدی براساس قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف در موارد معین تعیین می‌شود.

چه اقداماتی برای پیشگیری از ایجاد انشعابات غیرمجاز جدید انجام می‌دهید؟

خاضعی: با توجه به فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی، نظارت و بازدیدهای روزانه از دشت‌ها، چاه جدیدی حفر نشده است، در صورت حفر، بلافاصله با همکاری مراجع قضایی و انتظامی، پر و مسلوب‌المنفعه خواهد شد.